چنانکه با وجود تلاش‌هایی که طی سال‌های گذشته دراین زمینه انجام شده، فعالان حوزه حمایت از معلولان معتقدند: هنوز هم حدود ۹۰ درصد اماکن مذهبی و اماکن تفریحی، هنری، فرهنگی شهر مشهد برای جامعه معلولان قابل استفاده نیست درصورتی که شهرمیلان خواهرخوانده مشهد، به دلیل توفیق در بهبود وضعیت خدمات بخصوص در بهسازی سیستم حمل و نقل و تسهیل بسترهای تردد برای معلولان، برنده جایزه دسترسی شهری اروپا درسال ۲۰۱۶ شده است.
غفلت‌های سریالی
ایوب فیاضی، مسئول مناسب‌سازی بهزیستی مشهد با اشاره به وضعیت اجرای مناسب سازی دراین شهر می‌گوید: این برنامه در معابر بالای ۳۵ متر انجام می‌شود که درگذشته، ستاد بهسازی متولی اجرا بوده است. البته به دلیل کمبود اعتبارات، روند اجرای آن با کندی همراه بوده و در معابر فرعی نیز اجرا نمی‌شود. همچنین گرچه براساس ضوابط ۲۲۰ پارکینگ برای معلولان دارای پلاک ویژه در نظر گرفته شده و بنابر مصوبه شورای شهر نیز قرار بود هر ۵۰۰ متر این پارکینگ‌ها را در نظر بگیرند، اما این مسئله هنوز عملیاتی نشده است.
وی با تأکید بر اهتمام مدیران شهری با وجود موانع و محدودیت‌ها برای اجرای مناسب سازی می‌افزاید: طی پنج سال گذشته یک میلیون و ۲۷۹ هزار و ۳۳۶ مترمربع مناسب سازی انجام شده و ۱۵ هزار و۴۰۰ مترمربع نیز در حال اجراست. همچنین ۱۸۸ هزار و ۸۱۴ متر مسیری طولی برای استفاده نابینان مناسب‌سازی شده که ۱۸۰۰ متر دیگر نیز در دست اجراست.
فیاضی همچنین خاطرنشان می‌کند: ۴۰ درصد مصوبات ستاد مناسب‌سازی مشهد اجرایی شده چراکه یا مشکلات بودجه و اعتبارات مطرح می‌شود یا بناهای فرسوده و قدیمی بودند چنانکه امکان مناسب‌سازی وجود نداشته است. همچنین گاهی اوقات مدیران نهادها اعتقادی به مناسب‌سازی معابر نداشته و به آن توجه نمی‌کنند. درحالی که جدای از معلولان و جانبازان که مناسب سازی برای حضور آن‌ها ضروری است به طور کلی فراهم ساختن دسترسی پذیری شهر برای تمام شهروندان حق به شمار می‌آید زیرا افراد در طول عمر ممکن است شرایطی را تجربه کنند که نیاز به چنین خدماتی داشته باشند. برای نمونه وقتی شهروندی دچار تصادف می‌شود و دستش را گچ می‌گیرند یا مادری که نوزادی دارد که با کالسکه حمل می‌کند و همچنین سالمندی که به دلیل ناتوانی نمی‌تواند از معابر و مسیرهای معمولی بگذرد، همه نیازمند این حمایت‌ها و خدمات هستند. نکته دیگر اینکه گرچه بنابر قوانین و ضوابط بناهای نوبنیاد و جدید ملزم به رعایت مناسب‌سازی شده‌اند، اما در عمل و در اجرا تعهدی به این امر دیده نمی‌شود.
سید حمید حسینی، مدیرعامل انجمن حامیان شهر بدون مانع، نیز با استناد به قانون حمایت از معلولان مصوبه ۱۳۸۳ می‌گوید: با گذشت ۱۴سال ازعمراین مصوبه هنوز این قانون به طور مؤثر در کشور اجرا نمی‌شود. البته در شهر مشهد با اجرای «طرح بهساز» فعالیت‌های ارزشمندی در سال‌های اخیر صورت گرفته، اما انتظار می‌رود نواقصی در اجرای طرح‌های گذشته بوده، دیگر رخ ندهد چراکه پیش از این در برخی موارد با اجرای «طرح بهساز معابر» در مسیرهای موردنظر موانعی نیز وجود داشته؛ چنانکه مسیر موردنظر معلولان به باغچه یا جدولی ختم می‌شد. همچنین گاه در مسیرهایی که باید رمپ در نظر می‌گرفتند یا این اتفاق نیفتاده یا در اجرا وضعیت شیب در عمل تردد را برای معلولان غیرممکن ساخته است. ناگفته نماند در ساخت و سازهای جدید نیز نسبت به این گونه ضرورت‌ها غفلت می‌شود. درحالی که با هزینه‌های اندک می‌توان چنین قوانین و ضوابطی را اجرا کرد.
هموارسازی مسیر خانه امیدها
گرچه عدم مناسب سازی مکان‌هایی نظیر مراکز آموزشی، بانک‌ها و ادارات برای معلولان توجیهی ندارد، اما به دلیل ضعف در نظارت‌ها و برنامه‌ریزی‌های متداول، قابل چشم‌پوشی است. حال آنکه بنابر شواهد در اکثر مساجد شهر نیز توجهی به مناسب‌سازی نمی‌شود.
سید حمید حسینی نیز با اظهارگلایه از این بی‌مهری‌ها تصریح می‌کند: بارها برای شرکت در مراسم ترحیم یا جشنی به مسجد رفته‌ایم، اما برگشته‌ایم؛ در واقع قبل از ورود به جلسه یادشده از صاحب مجلس عذرخواهی کرده‌ایم که نمی‌توانیم به دلیل مناسب نبودن مسیر و امکانات، حضور پیدا کنیم. در واقع مساجد که می‌تواند با کارکردهای معنوی خود، نمادی از عدالت اجتماعی باشد، چنین کارکردی برای جامعه معلولان ندارد. این درحالی است که در کتب متعدد با اشاره به سیره پیامبراکرم(ص) ذکر شده که ایشان همواره به مبلغان و سفیران دین خود تأکید داشته‌اند که احکامی همانند نماز را به گونه‌ای اجرا کنند که در حد توان ضعیف‌ترین افراد جامعه باشد. در حالی که امروزه در اصول و شرایط شهرسازی و معماری به این امر توجه کافی نمی‌شود. در صورتی که یکی از شاخصه‌های معماری و شهرسازی اسلامی رعایت عدالت است. البته قصد انکار تلاش‌های صورت گرفته را در زمینه مناسب‌سازی نداریم، اما شرایط موجود و اجرای برنامه‌های ما همچنان با وضعیت مطلوب فاصله دارد. چنانکه درحال حاضر حتی در مطب‌ها و مراکز درمانی ضوابط مناسب رعایت نمی‌شود و من خودم برای رفتن به پزشک بارها ناچار شدم با دست خودم را از پله‌ها بالا بکشم.
وی می‌گوید: غیر از مسئولان مردم هم نسبت به حقوق معلولان بی‌توجهند؛ چنانکه در روزهای گذشته به حرم رفته بودم که از ۶ محل پارک ویژه معلولان چهار مورد خودروهای عادی پارک شده بود. علت این امر را ضعف در فرهنگ سازی می‌دانم چراکه رسانه‌های ما موسمی و مناسبتی به دغدغه‌های جامعه می‌پردازند. در حالی که عدم تأمین امنیت و حقوق شهروندی معلولان تنها به یک قشر اقلیت لطمه نمی‌زند، بلکه وضعیت توسعه‌ای جامعه را تحت تأثیر قرارمی دهد چنانکه به دلیل فقدان پایبندی به ضوابط فنی، عمرانی و فرهنگی و نبود مناسب سازی مطلوب اغلب خانواده‌ها تردد و مشارکت معلولان را محدود می‌سازند که این امر ضمن مخدوش ساختن استقلال این افراد؛ در درازمدت می‌تواند برای سایر گروه‌ها که نیازهای ویژه دارند؛ اتفاق بیفتد.
وی همچنین ادامه می‌دهد: ما معلولان در زمینه اجرای خط ۲ مترو نیز هنوز نگرانیم زیرا برخی کاستی‌هایی برای استفاده معلولان وجود دارد چنانکه بین سکو و واگن‌ها ۱۵ سانت تفاوت ارتفاع دیده می‌شود. البته گرچه خط یک مترو نیز با مساعدت‌ها تا حدودی نواقص رفع شده، اما هنوز هم جای کار دارد.
حسینی با اشاره به طرح موفقیت مناسب سازی در خراسان رضوی و کسب جایگاه مطلوب در این قضیه؛ از سوی متولیان استان نیز می‌گوید: باید توجه داشت زمانی ما در اجرای برنامه‌ای به توفیق می‌رسیم و گاهی از نظر پیگیری برای اجرای موفق برنامه‌ها تلاش‌های مطلوبی داریم. به این ترتیب باید استان خراسان رضوی را در پیگیری برای اجرای مناسب‌سازی موفق دانست؛ البته این قضاوت را باید برای فعالیت در شهرمشهد مطرح کرد. زیرا در حال حاضر در بسیاری از شهرستان‌های خراسان رضوی شرایط تردد برای معلولان بسیار ناخوشایند است.
ضعف فرهنگ سازی
اوایل سال جاری رئیس کمیسیون عمران و شهرسازی شورای شهر مشهد از اختصاص ۹۰۰ میلیون تومان اعتبار ویژه مناسب‌سازی معابر برای معلولان در سال ۹۷ خبرداد که مایه امیدواری بسیاری از معلولان و فعالان اجتماعی شد. حال آنکه همه آنانی که دستی بر آتش مسائل رفاهی جامعه دارند خوب می‌دانند اجرای بهینه و مؤثر برنامه‌ها تنها به تلاش دولت‌ها و متولیان امر بستگی ندارد.
ایوب فیاضی در این باره خاطرنشان می‌کند: بحث فرهنگ سازی اهمیت بسیاری در این زمینه دارد چرا که مردم باید با حقوق شهروندی خاص معلولان آشنا شوند و نباید از سوی جامعه به عنوان شهروند درجه دو و سه در نظر گرفته شوند زیرا آن‌ها نیز همانند دیگر شهروندان مالیات می‌دهند، عوارض می‌پردازند و هم سنگ دیگر شهروندان برای دریافت خدمات هزینه می‌کنند.
منبع: روزنامه قدس
انتهای پیام/
نظر شما